Obóz KZ Dachau
Obóz KL Dachau był pierwszym obozem koncentracyjnym. Został założony wiosną 1933 r. na peryferiach miasta Dachau na północ od Monachium. Utworzenie obozu miało na celu izolowanie przede wszystkim politycznych przeciwników reżimu hitlerowskiego. Od 1938 r. w obozie Dachau szkolono członków załóg innych niemieckich obozów koncentracyjnych.
KZ Dachau pełnił funkcję głównego obozu dla duchownych z Kościołów chrześcijańskich (katolickich, protestanckich i prawosławnych). Wedle szacunków Kościoła katolickiego w obozie Dachau przebywało 2794, (w tym 1773 z Polski) zakonników, diakonów, księży i biskupów katolickich. Podczas wojny w Dachau znalazli się więźniowie z krajów okupowanych: przede wszystkim z Polski (m.in. grupa 43 naukowców z Uniwersytetu Jagiellonskiego), Zwiazku Radzieckiego, Belgii, Holandii, Czech, Francji. Największą grupę stanowili więźniowie z Polski. Obóz koncentracyjny Dachau posiadał rozległą sieć podobozów i obozów przymusowej pracy na terenie III Rzeszy. Liczba tych podobozów wynosiła ponad 130. W 1944 roku w Dachau utworzono podobóz kobiecy.
Liczba więźniów i ofiar nie jest dokładnie znana. Według dokumentacji obozowej w okresie 1933-1945 przez obóz przewinęło się 206.206 więźniów, z czego zmarło 31.591. Liczby te jednak nie uwzględniają osób skierowanych do obozu przez Gestapo celem wykonania egzekucji, zabijanych jeńców radzieckich oraz zmarłych w czasie ewakuacji obozu. Według niektórych danych, ogólną liczbę więźniów szacuje się na ok. 250.000 osób, a liczbę ofiar nawet na 148.000 (wliczając zgładzonych w podobozach).
Obóz koncentracyjny Dachau został wyzwolony przez wojska amerykańskie VII Armii w dniu 29 kwietnia 1945 r. W chwili wyzwolenia w obozie znajdowało się około 67 tys. więźniów.
Gdy pod koniec kwietnia 1945 roku, polscy księża przebywający w KZ Dachau, uświadomili sobie hitlerowski zamiar wymordowania pozostałych więźniów, oddali się pod opiekę św. Józefowi i rozpoczęli nowennę do Niego. W ostatnim, dziewiątym dniu nowenny, tuż przed planowanym wymordowaniem więźniów, 29 kwietnia 1945r. obóz KZ Dachau został w cudowny sposób wyzwolony. W tym dniu, około godz. 17.00, pojawił się w KZ Dachau pierwszy zwiad amerykańskiej VII Armii, który uniemożliwił planowane na godz. 21.00, wymordowanie granatami wszystkich więźniów w zamkniętych barakach. Polscy Księża byli przekonani, że to interwencja św. Józefa uratowała im życie i obiecali, że będą szerzyć Jego cześć, oraz w rok po powrocie złożą hołd wdzięczności w sanktuarium św. Józefa w Kaliszu i utworzą Dzieło Miłosierdzia pod Jego wezwaniem. Od powrotu do Polskipolscy księża spotykali raz w roku w Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu.
Więźniami obozu Dachau byli m.in. ks. kardynał Adam Kozłowiecki, ks. Kazimierz Majdański, ks arcybiskup Ignacy Jeż.
Ojciec Święty Benedykt XVI chcąc uhonorować polskich księży, więźniów KZ Dachau podniósł ks. bp. Ignacego Jeża do godności kardynalskiej. Niestety Pan Bóg powołał go do wiecznej służby w przeddzień ogłoszenia. Ojciec Święty Benedykt XVI chcąc uhonorować polskich księży, więźniów KZ Dachau podniósł ks. bp. Ignacego Jeża do godności kardynalskiej. Niestety Pan Bóg powołał go do wiecznej służby w przeddzień ogłoszenia. Ojciec Święty Benedykt XVI chcąc uhonorować polskich księży, więźniów KZ Dachau podniósł ks. bp. Ignacego Jeża do godności kardynalskiej. Niestety Pan Bóg powołał go do wiecznej służby w przeddzień ogłoszenia tej nominacji.
Największą liczbę wśród więzionych w Dachau księży katolickich stanowili Polacy - 1780. Z tego 868 poniosło śmierć.
Pierwsze, duże transporty księży polskich do niemieckiego obozu zagłady w Dachau przybyły w kwietniu i maju 1940 r. W grudniu 1940 r. w Dachau znalazło się tam 2720 księży katolickich z różnych krajów. Polscy duchowni stłoczeni w jednej izbie, zapędzani do tych samych prac, wspólnie przeżywali te same ćwiczenia karne, oczekiwali w kolejce na miskę zupy, korzystali z tej samej łaźni obozowej. W późniejszym okresie pozwoliło to na utworzenie - w konspiracji na terenie obozu "seminarium duchownego". Ich wspomnienia cechuje z jednej strony świadectwo niewyobrażalnych cierpień, a z drugiej strony heroizm, wiara w Boga i człowieka. Kleryk seminarium we Włocławku Bronisław Kostkowski nr obozowy 22828 pisał: "Wybiorę raczej śmierć niż sprzeniewierzenie się kapłańskiemu posłannictwu". Został spalony w Dachau.
Kapłanom polskim nie wolno było odprawiać 
Mszy św., odmawiać brewiarza, modlić się i mieć przy sobie jakiegokolwiek przedmiotu kultu. Zakazano niesienia pomocy duchowej umierającym więźniom. Pomimo tych zakazów kapłani zorganizowali ukryte życie religijne. Wkrótce postarali się za pośrednictwem komand wyjazdowych pracujących w Monachium o hostie. Komunikanty od 1942 r. przemycane były w bochenkach chleba, w paczkach od rodzin. Księża potajemnie odprawiali Msze św.
Bp Michał Kozal został przewieziony do Dachau w lipcu 1941 r. i otrzymał numer 24554. Do końca służył chorym i umierającym. Dla Niemców był jednym z więźniów nad którym znęcano się w szczególnie wyrafinowany sposób. Dnia 26 stycznia 1943 r., skatowany, chory na tyfus, został dobity śmiercionośnym zastrzykiem. Władze obozowe nie zgodziły się na pochowanie jego zwłok na cmentarzu miasta Dachau, lecz nakazały je spalić w obozowym krematorium. Zabrano i zniszczono wszystko, co miało jakikolwiek związek z biskupem, a jego insygnia biskupie odesłano do Berlina.
20 sierpnia 1972 r. na zewnętrznej ścianie kaplicy "Śmiertelnego Lęku Pana Jezusa" znajdującej się na terenie byłego obozu koncentracyjnego księża polscy, byli więźniowie Dachau, z biskupami Kazimierzem Majdańskim i Ignacym Jeżem, umieścili tablicę pamiątkową z napisem w języku polskim:
"Tu, w Dachau co trzeci zamęczony był Polakiem Co drugi z więzionych tu Księży Polskich złożył ofiarę z życia. Ich Świętą pamięć czczą Księża Polscy - Współwięźniowie".
